- Đại cương
Tuyến tiền liệt hay còn gọi là tiền liệt tuyến là một tuyến thuộc hệ sinh dục nam, năm ngay cửa ngõ của bàng quang, bao quanh ống niệu đạo.
Bệnh u xơ tiền liệt tuyến (hay còn gọi là bệnh phì đại tiền liệt tuyến ) là một bệnh lành tính, nam giới ở tuổi 40 tỷ lệ mắc là 18%. Tỷ lệ này tăng lên 63% ở độ tuổi 50 và đạt hơn 90% ở độ tuổi 80. Tuy nhiên, khi đã phát hiện ra bệnh nên có cách điều trị để các nguyên nhân u xơ tiền liệt tuyến, tránh để biến chứng sang bệnh ung thư tiền liệt tuyến, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của người đàn ông.
2. Nguyên nhân
– Do thói quen ăn uống, chế độ sinh hoạt không khoa học
+ Bệnh u xơ tiền liệt tuyến thường gặp ở những người có cuộc sống thường gặp stress và căng thẳng.
+ Người có thói quen không uống đủ nước, sống trong môi trường độc hại ô nhiễm, dinh dưỡng không đầy đủ.
+ Người có thói quen uống nhiều bia rượu, ăn nhiều chất béo động vật và các chất kích thích, từng bị các bệnh về đường tiết niệu, rối loạn nội tiết, bệnh tuyến giáp…là một trong những nguyên nhân cơ bản gây nên bệnh u xơ tiền liệt tuyến
+ Ngoài ra, những người thường ăn đồ cay nóng, ít chất xơ, hút thuốc lá, hoạt động tình dục không đều đặn, quan hệ tình dục không an toàn khiến mắc các bệnh lây nhiễm dẫn đến viêm đường tiết niệu, viêm tuyến tiền liệt…
– Do thay đổi trong nội tiết tố nam
+ Sự suy giảm tuyến giáp ở nam giới dẫn đến thay đổi hormone trong cơ thể, tạo điều kiện cho DHT (một loại hormone nội sinh, có hoạt tính cao gấp 5 lần hormone nam giới testosterone) tăng sinh, kích thích sự phì đại của tuyến tiền liệt.
– Nguyên nhân thứ ba là do sự lão hóa của cơ thể
- Triệu chứng
+ Đái vội: Người bệnh buồn đi tiểu không nhịn được quá vài phút, hoặc nhịn rất khó do bàng quang ức chế kém.
Các biểu hiện của u xơ tuyến tiền liệt
+ Tiểu nhiều lần: Người bệnh tiểu nhiều lần cả ban ngày lẫn ban đêm. Đây được coi là dấu hiệu bệnh lý. Người bệnh nặng có thể bị triệu chứng u xơ tiền liệt tuyến này làm cho cơ thể mệt mỏi, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và tinh thần.
+ Tiểu khó: Đây là dấu hiệu u xơ tiền liệt tuyến thường gặp nhất ở nam giới. Người bệnh luôn có cảm giác buồn tiểu phải mất nhiều thời gian mới có thể tiểu được. Người bệnh vừa đi tiểu xong lại buồn tiểu.
+ Tiểu són, tiểu không tự chủ được: Nước tiểu tự bài tiết không thể kiềm chế khi ngủ cũng là một triệu chứng u xơ tiền liệt tuyến.
+ Tiểu buốt, tiểu rắt:
+ Bí tiểu:
+ Nước tiểu đôi khi có lẫn máu: Đôi lúc người bệnh quan sát thấy nước tiểu có lẫn máu. Hiện tượng này là do huyết quản giản nở, bị đứt và vỡ ra.
+ Cân lâm sàng: siêu âm tuyến tiền liệt kích thước lớn hơn 20gram
- Giáo dục sức khỏe
4.1. Hướng dẫn chế độ dinh dưỡng
– Trong thực đơn hàng ngày của người mắc u xơ tuyến tiền liệt, nên ưu bổ sung nhiều loại rau quả như: Cà chua, bắp cải, cá và các thực phẩm được làm từ đậu xanh hoặc đậu nành như giá đậu, đậu phụ…
– Hoàng kỳ và gạo nếp nấu cháo hoặc dùng bí đỏ và đậu xanh ninh ăn hành ngày được xem là bài thuốc tốt cho người bệnh.
– Nên uống nhiều nước vào buổi sáng và buổi trưa > 2 lít nước mỗi ngày. Hạn chế uống nhiều nước vào buổi tối để tránh ban đêm đi tiểu nhiều.
– Người mắc u xơ tuyến tiền liệt cũng không nên sử dụng các thực phẩm cay nóng và các chất kích thích như: ớt, tiêu, gừng, rượu, bia, cà phê.
4.2. Hướng dẫn chế độ nghỉ ngơi, vận động
– Người bệnh u xơ tuyến tiền liệt nên làm việc vừa phải và có thời gian nghỉ ngơi hợp lý. Đồng thời chú ý dành chút thời gian cho thói quen tập thể dục thể thao như đi bộ, chạy chậm hoặc bơi…Tránh ngồi nhiều gây chèn ép nặng hơn lên niệu đạo và bàng quang. Có thể tập bài tập giúp điều khiển lại cơ quan bài tiết:
+ Kéo căng cơ đáy chậu bằng cách ép 2 mông lại với nhau, giữ yên vị trí sau đó thư giãn. Thực hiện mỗi giờ 10 đến 20 lần, có thể thực hiện khi ngồi hoặc đứng.
4.3. Hướng dẫn trong quá trình điều trị tại bệnh viện
– Dùng thuốc đúng theo y lệnh, nếu có những bất thường như buồn nôn, chóng mặt, ngứa, khó thở,… báo ngay với nhân viên y tế.
– Tuân thủ chế độ dinh dưỡng, chế độ vận động theo sự hươgs dẫn của nhân viên y tế.
4.4. Hướng dẫn cách phòng bệnh và chăm sóc sau khi ra viện
– Để phòng ngừa phì đại tiền liệt tuyến cần sử dụng nhiều thực phẩm lành mạnh, có lợi cho sức khỏe như các loại đậu (đậu nành, đậu xanh, đậu lăng…) để nhờ hoạt chất thực vật có tác dụng tương tự nội tiết tố ức chế phản ứng viêm tấy trong tuyến tiền liệt.
– Cạnh đó, các loại rau như cải bắp, bông cải, rau chân vịt…rất giàu chất kháng ô xy hóa cũng có tác dụng giải độc cho tiền liệt tuyến. Các thực phẩm giàu omega-3 như cá ba sa, cá tra, cá hồi, cá mòi cũng có tác dụng giúp trung hòa hoạt dích của các chất gây sưng viêm. Chú ý hạn chế ăn đồ cay nóng.
– Việc thường xuyên vận động đúng cách, tập thể dục hợp lý cũng giúp máu tuần hoàn tốt hơn, tăng cường sức khỏe. Trường hợp do công việc phải ngồi lâu, có thể vận động tại chỗ, nên đứng dậy đi lại 30 phút, xoay cổ tay, khớp vai hoặc xoay cổ… cho đỡ mỏi.
Tập thể dục thường xuyên có rất nhiều lợi ích cho tuyến tiền liệt
– Các thực phẩm có tính cay, nóng như gừng, ớt, tỏi…cũng không nên ăn. Ngoài ra những thứ có nhiều chất kích thích như cà phê, thuốc lá, rượu bia… cũng cần phải kiêng vì nó làm tăng nguy cơ viêm nhiễm tuyến tiền liệt, thúc đẩy phát triển các khối u xơ.
– Khi có đái buốt, đái dắt, đái khó cần đến bệnh viện khám lại, đề phòng tái phát u.
