- Đại cương
Sốt rét là một bệnh truyền nhiễm do ký sinh trùng Plasmodium gây ra. Bệnh lây từ người sang người qua trung gian muỗi Anopheles. Biểu hiện điển hình là cơn sốt rét, thiếu máu và lách to. Ngoài ra, còn gặp những thể lâm sàng nặng có thể gây tử vong như sốt rét thể não, sốt rét đái huyết cầu tố, suy thận, suy gan, trụy tim mạch.
- Nguyên nhân
– Do ký sinh trùng Plasmodium gây nên
– Bệnh lây truyền chủ yếu là do muỗi Anopheles..
- Triệu chứng
– Cơn sốt rét điển hình: Khởi phát trong vòng 6-10 giờ với các triệu chứng
- Giai đoạn rét: cảm giác lạnh, run rẩy
- Giai đoạn nóng (sốt, đau đầu, nôn; chóng mặt)
- Giai đoạn vã mồ hôi (vã mồ hôi, nhiệt độ trở về bình thường, mệt mỏi)
– Các triệu chứng khác: đau đầu, buồn nôn, nôn, đau mỏi người, mệt mỏi.
- Giáo dục sức khỏe
4.1. Hướng dẫn chế độ dinh dưỡng
– Xây dựng một chế độ ăn uống điều độ, đầy đủ chất dinh dưỡng, thức ăn giàu đạm như : cá ( cá trích, cá thu…), thịt, trứng, sữa…uống thêm vitamin c, nước hoa quả để nâng cao sức đề kháng của cơ thể:
+ Nên ăn các loại thức ăn mềm, các đồ ăn ở dạng lỏng : các loại cháo và soup là lựa chọn thích hợp cho bệnh nhân.
+ Uống nhiều nước có tác dụng làm mát cơ thể, mặt khác bù lại khối lượng nước cơ thể bị mất do sốt cao
– Thực phẩm nên tránh:
+ Tránh sử dụng đồ ăn cay, nóng
+ Tránh sử dụng các chất kích thích: rượu, bia, cà phê…
+ Nếu bệnh nhân suy thận thì cần giảm đạm, kali trong chế độ ăn.
+ Nếu bệnh nhân suy gan cần hạn chế mỡ
+ Bệnh nhân hôn mê: nuôi ăn đường tĩnh mạch, đề phòng hạ đường huyết và cung cấp năng lượng hoặc cho ăn qua sonde dạ dày.
4.2. Hướng dẫn chế độ nghỉ ngơi, vận động
– Để người bệnh nằm nơi sạch sẽ, khô, thoáng mát, tránh gió lùa, xoay trở 2-3 giờ một lần tránh loét tư thế (nên nằm đệm chống loét).
– Lau ấm nếu có sốt cao, dùng thuốc theo y lệnh
– Vệ sinh răng miệng, tai, mắt mũi.
– Vệ sinh da cho bệnh nhân.
4.3. Hướng dẫn điều trị tại bệnh viện
– Tuân thủ chặt chẽ chế độ điều trị, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa bác sỹ và người bệnh
Dùng thuốc đúng theo y lệnh, báo cáo với bác sĩ những bất thường gặp phải để bác sĩ có điều chỉnh kịp thời
– Tuân thủ chặt chẽ theo lời khuyên về chế độ ăn, tập luyện
4.4. Hướng dẫn cách phòng bệnh và chăm sóc sau khi ra viện.
– Thường xuyên ngủ màn, ngay cả ban ngày và màn cần được tẩm hóa chất diệt muỗi. Đây là biện pháp tốt nhất để phòng bệnh sốt rét.
– Sử dụng một số biện pháp xua đuổi muỗi như: dung vợt muỗi, nhang đốt muỗi, thoa kem chống muỗi, khi làm việc vào buổi tối cần được trang bị quần áo dài tay để đề phòng muỗi đốt.
– Cần vệ sinh môi trường xung quanh nơi ở, loại bỏ những nơi trú ẩn của muỗi như phát quang bụi rậm, khơi thông cống rãnh, sắp xếp vật dụng trong nhà ngăn nắp, sạch sẽ, quần áo phải được xếp gọn gàng không nên treo hay móc quần áo trên tường làm chỗ cho muỗi đậu, vv…
– Những người đi làm ở vùng rừng núi cần mang theo màn để ngủ, trước khi đi nên đến cơ sở y tế để được cấp thuốc uống phòng và khi trở về từ vùng rừng núi nên đến cơ sở y tế để được khám, xét nghiệm, nếu có bị sốt rét sẽ được điều trị kịp thời.
– Khi thấy các triệu chứng của bệnh sốt rét như: Rét run, sốt nóng sau đó vã mồ hôi hoặc cảm thấy ớn lạnh, gai rét, người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được chẩn đoán và điều trị kịp thời
